Ik wil hier eerst beginnen met een stukje tekst uit het boek Leonardo da Vinci, de biografie van Walter Isaacson.

Door de wisselwerking tussen kunst en wetenschap te verheerlijken, formuleerde hij (Leonardo da Vinci) een betoog dat onontbeerlijk is voor wie zijn genialiteit wil begrijpen: dat echte creativiteit het vermogen impliceert om observeren te combineren met fantaseren, waarmee hij de grens tussen werkelijkheid en fantasie vervaagt. Een groot schilder beeldt beide uit, zei hij.

Als ik moet beschrijven wat fantasie is, dan zou ik zeggen dat fantasie spelen met de werkelijkheid is. Alles wat je hebt gezien, onderzocht en ervaren voed je voorstellingsvermogen, het is je speelgoed en de combinaties zijn eindeloos. Binnen het CMK-traject (Cultuureducatie met Kwaliteit) werken we met de vier fasen van het creatief proces: oriënteren, onderzoeken (experimenteren), uitvoeren en evalueren (reflecteren). Waarbij de eerste twee fasen essentieel zijn. Door te observeren en uit te proberen wordt het voorstellingsvermogen gevoed, je kunt het letterlijk voor je zien, maar met veel bagage kun je ook bedenken wat er zou kunnen gebeuren of hoe het eruit zou kunnen zien. Met andere woorden: zonder input, geen output.

Da Vinci wist zijn praktische ervaring in de decorbouw formidabel te combineren mijn de wetenschappelijke benadering van zijn onderzoeken in wiskundige en optische problemen. Zijn nauwkeurige observaties verschafte hem kennis en begrip van onderwerpen, verschijnselen en mechanismen die hem vervolgens de vrijheid gaven om zich nieuwe dingen voor te stellen. En zoals Isaacson het verwoord; … Dit was in een notendop Leonardo’s kenmerkende talent: het vermogen om, door observatie te koppelen aan fantasie, ‘niet alleen de werken van de natuur over te brengen, maar ook oneindig veel dingen die de natuur nooit geschapen heeft.

Ik heb vandaag gekozen voor een werk van Carel Willink om twee redenen. Over het werk Naar de toekomst kan ik zo snel niet veel achtergrondinformatie vinden, maar ik herkende wel de bizarre creaturen uit de Tuinen van Bomarzo. Als je deze tuinen niet kent, dan zou je kunnen denken dat deze ‘monsters’ uit de fantasie van Carel Willink zijn ontsproten. Maar niets is minder waar. Deze ‘monsters’ van steen bestaan echt. In 1962 reist Willink af naar Rome en bezoekt ook de Tuinen van Bomarzo. De inspiratie die hij daar opdoet resulteren tussen 1963-1999 in vijf grote werken. Zelf heb ik deze tuinen ook bezocht tijdens een studiereis in 1989. En ik weet met grote zekerheid dat ook ik het figuur op de voorgrond heb nagetekend en ergens in één van mij tekenboeken heb staan. Je waant je daar in een verstild soort sprookjessfeer. Het was een bijzondere ervaring. Dit tuinencomplex werd in 1547 ontworpen door Pirro Ligorio in opdracht van Pier Francesco Orsini. Ligorio was een bekend architect en oudheidkundige uit die tijd, wat te zien is aan de klassieke architectonische bouwwerken. Alle ‘monster’ sculpturen zijn toegeschreven aan Simone Moschino (1533-1610). Het park wordt ook wel Sacro Bosco (Heilig Woud) genoemd.

Willink noemde zijn werk liever imaginair realisme in plaats van magisch realisme. Hij probeerde de verbeelding zo realistisch mogelijk te schilderen: het combineren van technische perfectie, fotorealisme en een extreem gevoel voor detail met een dreigende, mysterieuze en onwerkelijke sfeer! Wat Carel Willink hier heeft gedaan is het combineren van verschillende lossen elementen, bijna zoals een fotocollage. Los zouden deze afzonderlijke elementen uit de werkelijkheid geknipt kunnen zijn: de monsters van Bomarzo, een rotsachtig landschap, een uitbarsting-explosie met daarboven aswolk, een figuur in wat een ruimtepak lijkt, te zien aan de vorm en kleur. De titel van dit werk Naar de Toekomst in relatie tot het beeld geeft ons daarbij geen vrolijk toekomstbeeld. Met deze combinatie van de afzonderlijke elementen, de compositie en het lichtspel, die het een dreigende desolate sfeer, creëert Willink hier een eigen verhaal. En dat is wat Kunstenaars doen!

Kijk voor meer informatie en inspiratie op: https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-T-2004-209-4(R) (voorstudie van Naar de toekomst - Carel Willink) https://www.museummore-kasteelruurlo.nl/tentoonstelling/carel-willink https://www.dbnl.org/tekst/_ons003197201_01/_ons003197201_01_0089.php (Ons Erfdeel. Jaargang 15(1972) – Carel Willink door drs. Hans Redeker ) https://nl.wikipedia.org/wiki/Carel_Willink https://carelwillink.info/biography.html

Kunstwerk: Naar de toekomst (1965) van Carel Willink ©Sylvia Willink-Quiël